+12 دلیل برای سیاه شدن لثه (درمان دارویی و خانگی)

سیاه شدن لثه ها می تواند نگران کننده باشد و دلایل مختلفی داشته باشد. از عوامل ژنتیکی گرفته تا عادات روزانه و مشکلات سلامتی، هر کدام می توانند نقش مهمی در تغییر رنگ لثه ها ایفا کنند. در این مقاله از دنیا کلینیک، به بررسی علل سیاه شدن لثه و راه های پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.

سیاه شدن لثه نشانه چیست؟

تیره شدن لثه ‌ها (black gums) ممکن است به عنوان علامتی از مسائل مختلف در سلامت دهان و دندان ظاهر شود. بدن به طور طبیعی ماده ‌ای به نام ملانین تولید می‌ کند که باعث رنگ ‌دهی به چشم‌ ها، مو و پوست می ‌شود. یکی از دلایل احتمالی تیرگی لثه ‌ها، افزایش تولید ملانین است؛ هر چه میزان این رنگدانه بیشتر باشد، پوست و لثه ‌ها نیز تیره‌ تر خواهند شد.

اگر از ابتدا لثه ‌ها تیره بوده ‌اند، جای نگرانی وجود ندارد. اما اگر در مدت کوتاهی تغییر رنگ رخ داده و لکه‌ های تیره یا سیاه روی لثه‌ ها پدیدار شده است، احتمال دارد این تغییر رنگ به ملانین مربوط نباشد و هشداری برای وجود مشکلی در لثه‌ ها باشد.

لثه‌ های سالم معمولا صورتی‌ رنگ هستند، اما رنگ لثه‌ ها در افراد مختلف می ‌تواند متفاوت باشد که یکی از دلایل آن، عوامل ژنتیکی است. لثه ‌های صورتی به مراقبت مناسب اشاره دارند، در حالی که سیاه شدن لثه ها نشانه ‌ای از عدم سلامت آنهاست و ممکن است به سلامت دندان ‌ها نیز آسیب برساند. بیماری ‌های لثه همچنین ممکن است با مشکلات جدی ‌تری نظیر سکته قلبی یا دیابت نوع دوم مرتبط شوند.

علت سیاه شدن لثه ها چیست؟

سیاه شدن لثه‌ ها می‌ تواند دلایل مختلفی داشته باشد و اغلب به عنوان نشانه ‌ای از مشکلات جدی‌ تر در سلامت دهان و دندان ‌ها مطرح می ‌شود. در ادامه به بررسی برخی از رایج ‌ترین دلایل سیاه شدن لثه‌ ها می ‌پردازیم:

1. افزایش تولید ملانین

ملانین یک رنگدانه طبیعی در بدن است که به پوست، مو و چشم‌ ها رنگ می ‌بخشد. در برخی افراد، افزایش طبیعی ملانین می ‌تواند باعث تیره شدن لثه‌ ها شود. این وضعیت معمولا بدون مشکل خاصی است و بیشتر در افرادی با پوست تیره مشاهده می ‌شود. در این حالت، سیاهی لثه‌ ها به طور ژنتیکی رخ داده و نشان‌ دهنده بیماری نیست.

2. مصرف دخانیات

یکی از علل مهم سیاه شدن لثه‌ ها، مصرف دخانیات است. نیکوتین موجود در سیگار و سایر محصولات دخانی باعث تحریک سلول‌ های تولید کننده ملانین می ‌شود و در نتیجه، لثه‌ ها به تدریج تیره ‌تر می ‌شوند. این تغییر رنگ می ‌تواند دائمی باشد و معمولا به مرور زمان با افزایش مصرف سیگار شدت می‌ یابد.

3. بیماری‌ های لثه

بیماری ‌های لثه، به خصوص التهاب لثه و پریودنتیت (التهاب مزمن لثه‌ ها)، می‌ توانند باعث تغییر رنگ لثه شوند. در این شرایط، لثه‌ ها ممکن است به دلیل تورم و عفونت به رنگ‌ های تیره‌ تر، مانند بنفش یا سیاه، تغییر کنند. عدم درمان به موقع این بیماری‌ ها می ‌تواند به تخریب بافت لثه و حتی از دست دادن دندان‌ ها منجر شود.

این نوشته به دردتان خواهد خورد : 👇

• با انواع بیماری های لثه آشنا شوید

4. مصرف داروهای خاص

برخی از داروها می‌ توانند بر رنگ لثه ‌ها تاثیر بگذارند. داروهایی که برای درمان بیماری‌ های خاص مانند مالاریا یا برخی از مشکلات عصبی تجویز می‌ شوند، ممکن است باعث تغییر رنگ لثه‌ ها به سیاه یا قهوه ‌ای شوند. این عارضه معمولا به عنوان یک اثر جانبی نادر رخ می ‌دهد و پس از توقف مصرف دارو بهبود می‌ یابد.

5. کمبود ویتامین‌ ها و مواد معدنی

کمبود ویتامین ‌ها، به ویژه ویتامین C، می‌ تواند منجر به مشکلاتی در سلامت لثه ‌ها شود. پایین بودن سطح ویتامین ممکن است باعث تیره شدن لثه‌ ها شود و همچنین به خونریزی و التهاب لثه منجر شود. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C و سایر ویتامین ‌ها می‌ تواند به حفظ سلامت لثه‌ ها کمک کند.

6. مصرف فلزات سنگین

تماس طولانی ‌مدت با فلزات سنگین مانند سرب یا جیوه ممکن است باعث تجمع این مواد در بدن و تغییر رنگ لثه ‌ها به سیاه شود. این وضعیت در محیط‌ های کاری خاص که افراد با این فلزات سروکار دارند، بیشتر دیده می‌ شود و می ‌تواند به مشکلات جدی در سلامت عمومی منجر شود.

7. عفونت ‌ها و زخم ‌های دهانی

برخی عفونت ‌ها یا زخم ‌های دهانی نیز می ‌توانند باعث تغییر رنگ لثه‌ ها شوند. به عنوان مثال، عفونت قارچی یا باکتریایی ممکن است به تیرگی لثه‌ ها منجر شود. این وضعیت معمولا همراه با علائم دیگری مانند درد، تورم و بوی بد دهان است و نیاز به درمان فوری دارد.

8. استرس و تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، قاعدگی یا استرس می ‌تواند روی سلامت لثه ‌ها تاثیر بگذارد. در برخی موارد، این تغییرات می‌ تواند منجر به سیاه شدن لثه ها شود. حفظ تعادل هورمونی و کاهش استرس می ‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.

9. بیماری آدیسون

بیماری آدیسون یک اختلال نادر است که به دلیل نقص در عملکرد غدد فوق کلیوی رخ می‌ دهد و منجر به کاهش تولید هورمون ‌های حیاتی مانند کورتیزول می‌ شود. یکی از علائم این بیماری، افزایش تولید ملانین در نقاط مختلف بدن از جمله لثه ‌ها است. در بیماران مبتلا به آدیسون، لثه ‌ها ممکن است به طور غیر طبیعی تیره شوند و این تغییر رنگ می ‌تواند به صورت تدریجی رخ دهد. سایر علائم این بیماری شامل خستگی، کاهش وزن و افت فشار خون است.

مقاله پیشنهادی: 👇

• درمان سه سوته آفت دهان چیست ؟

10. سندرم پوتز-جگرز (Peutz-Jeghers Syndrome)

سندرم پوتز-جگرز یک اختلال ژنتیکی است که با ظهور لکه‌ های تیره روی پوست، مخاط دهان و لثه ‌ها شناخته می ‌شود. این لکه ‌ها معمولا در کودکی ظاهر می‌ شوند و ممکن است با پولیپ ‌های روده ‌ای همراه باشند. تیره شدن لثه‌ ها در این بیماری به دلیل تجمع غیر طبیعی ملانین در بافت‌ های مخاطی است. این لکه‌ های تیره ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند، اما معمولا نشانه ‌ای از یک مشکل جدی ‌تر در دستگاه گوارش یا حتی خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان هستند.

11. بارداری

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی می ‌توانند تاثیراتی روی سلامت دهان و دندان داشته باشند. افزایش هورمون ‌های استروژن و پروژسترون ممکن است باعث سیاه شدن لثه ها شود. این تغییرات به دلیل افزایش جریان خون در لثه‌ ها و حساسیت بیشتر آنها به التهاب و عفونت است. برخی زنان ممکن است در طول بارداری با ژنژیویت بارداری یا تورم و خونریزی لثه‌ ها مواجه شوند که می‌ تواند به تیره شدن لثه‌ ها منجر شود.

12. هماتوم ناشی از دندان درآوردن (Hematoma)

هماتوم لثه یک مشکل شایع در کودکان است که هنگام دندان درآوردن رخ می ‌دهد و موجب سیاه شدن لثه کودک یا نوزاد می شود. زمانی که دندان ‌های جدید در حال بیرون آمدن هستند، ممکن است بافت لثه آسیب ببیند و خون در زیر آن جمع شود. این تجمع خون باعث ایجاد یک ناحیه سیاه یا بنفش روی لثه‌ ها می ‌شود که به هماتوم معروف است. هماتوم‌ ها معمولا بی‌ خطر هستند و به مرور زمان خود به‌ خود بهبود می‌ یابند.

13. ژنژیویت زخمی نکروزان (Necrotizing Ulcerative Gingivitis)

ژنژیویت زخمی نکروزان یک نوع شدید از بیماری ‌های لثه است که با تورم، درد شدید و خونریزی همراه است. این بیماری می ‌تواند باعث مرگ بافت لثه شود و در نتیجه لثه‌ ها به رنگ تیره یا سیاه درآیند. این مشکل بیشتر در افرادی دیده می ‌شود که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا به دلیل عوامل مختلفی مانند استرس شدید، تغذیه نامناسب یا عفونت‌ های ویروسی دچار ضعف شده ‌اند. درمان این بیماری نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

🦷 بیشتر بدانید :

خون آمدن لثه هنگام مسواک زدن نشانه چیست ؟

14. سرطان دهان

سرطان دهان یکی از جدی ‌ترین علل سیاه شدن لثه ها است. در مراحل اولیه سرطان دهان، لکه‌ های تیره یا سیاه ممکن است روی لثه‌ ها، زبان یا سایر بخش‌ های دهان ظاهر شوند. این لکه ‌ها معمولا بدون درد هستند، اما با گذشت زمان ممکن است با علائمی مانند زخم‌ های باز، خونریزی یا تورم همراه شوند. تشخیص و درمان زود هنگام این بیماری برای جلوگیری از گسترش آن بسیار حیاتی است.

15. آکانتوما دهانی (Oral Acanthoma)

آکانتوما دهانی یک تومور خوش‌ خیم است که به ندرت در دهان ایجاد می ‌شود. این تومور از رشد غیر طبیعی سلول ‌های اپیدرمال (سطحی) ناشی می ‌شود و می‌ تواند باعث ایجاد ضایعات یا برآمدگی ‌های تیره رنگ در ناحیه دهان و لثه ‌ها شود. گرچه این ضایعات به خودی خود خطرناک نیستند، اما ممکن است باعث ناراحتی یا ایجاد نگرانی در بیمار شوند و به دلیل شباهت به سایر ضایعات دهانی، نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک دارند.

16. کیست خون ‌آبه (Hematoma Cyst)

کیست خون ‌آبه، یا هماتوم کیستیک، نتیجه تجمع خون در ناحیه لثه‌ ها به دنبال آسیب یا فشار است. این کیست‌ ها ممکن است به رنگ بنفش یا سیاه ظاهر شوند و می‌ توانند به دلیل ضربه، دندان درآوردن یا جراحی دندان ایجاد شوند. معمولا این کیست ‌ها بی ‌خطر هستند و به مرور زمان خود به‌ خود برطرف می‌ شوند، اما در برخی موارد نیاز به تخلیه و درمان دارند.

17. نووس یا خال آبی (Blue Nevus)

نووس آبی یک ضایعه خوش‌ خیم است که معمولا در پوست دیده می ‌شود اما می ‌تواند در مخاط دهانی، از جمله لثه ‌ها، نیز ظاهر شود. این ضایعه به دلیل تجمع ملانوسیت ‌ها (سلول‌ های تولید کننده ملانین) در لایه‌ های عمقی بافت ایجاد می ‌شود و به شکل یک لکه کوچک و تیره ‌رنگ مشاهده می ‌شود. نووس آبی معمولا بی‌ ضرر است و تغییر خاصی ایجاد نمی ‌کند، اما اگر اندازه یا رنگ آن تغییر کند، باید توسط پزشک بررسی شود تا هرگونه احتمال خطر جدی ‌تر رد شود.

18. درمان های پزشکی سیاهی لثه ها

درمان سیاه شدن لثه ها به علت اصلی ایجاد این مشکل بستگی دارد. برخی از موارد تیرگی لثه‌ ها طبیعی بوده و نیاز به درمان ندارند، اما در مواردی که سیاهی لثه به علت بیماری یا عوامل دیگر ایجاد شده باشد، درمان‌ های پزشکی مختلفی وجود دارد. در ادامه به برخی از این درمان ها اشاره می ‌کنیم:

19. جرم‌ گیری لثه و پاک ‌سازی حرفه ‌ای

در صورتی که تیرگی لثه به دلیل تجمع پلاک ‌های دندانی و جرم ایجاد شده باشد، جرم‌ گیری و پاک ‌سازی توسط دندانپزشک می‌ تواند به بهبود رنگ لثه‌ ها کمک کند. این روش درمانی معمولا شامل استفاده از ابزارهای خاص برای پاک‌ سازی عمیق زیر خط لثه است که از عفونت‌ ها و التهاب لثه جلوگیری می‌ کند.

20. درمان بیماری ‌های لثه

اگر تیرگی لثه‌ ها ناشی از بیماری‌ های لثه مانند ژنژیویت یا پریودنتیت باشد، درمان این بیماری ‌ها به بهبود رنگ لثه ‌ها کمک می ‌کند. درمان ‌های بیماری ‌های لثه ممکن است شامل پاک ‌سازی عمیق، داروهای آنتی ‌بیوتیک یا حتی جراحی ‌های لثه برای برداشتن بافت آسیب ‌دیده باشد. این درمان‌ ها به کنترل عفونت و التهاب کمک کرده و می ‌توانند تغییرات رنگ لثه را اصلاح کنند.

🦷 حتما بخوانید :

• تحلیل لثه چیست و چگونه اتفاق می افتد ؟

21. لیزر درمانی

یکی از روش‌ های نوین برای از بین بردن تیرگی لثه‌ ها، لیزر درمانی است. در این روش، لیزر به طور مستقیم روی بافت لثه تابانده می ‌شود تا ملانین اضافی که باعث تیرگی لثه شده است را از بین ببرد. لیزر درمانی یک روش کم‌ تهاجمی و بدون درد است و به دلیل دقت بالا، نتیجه مطلوبی در بهبود رنگ لثه ‌ها دارد. این روش به ویژه برای افرادی که تیرگی لثه آنها ژنتیکی است، موثر می ‌باشد.

22. جراحی پیوند لثه

در موارد شدید که لثه ‌ها به دلیل آسیب یا بیماری ‌های پیشرفته تیره شده ‌اند، ممکن است جراحی پیوند لثه مورد نیاز باشد. در این روش، بافت سالم از نواحی دیگر دهان برداشته شده و روی لثه‌ های آسیب ‌دیده پیوند زده می‌ شود. این روش به بازسازی بافت لثه و بازگرداندن رنگ طبیعی آن کمک می ‌کند.

23. استفاده از سفید کننده‌ های لثه یا بلیچینگ لثه

در برخی موارد، دندانپزشکان ممکن است از مواد سفید کننده مخصوص لثه برای کاهش تیرگی آنها استفاده کنند. این مواد حاوی ترکیبات خاصی هستند که به کاهش میزان ملانین موجود در لثه‌ ها کمک می‌ کنند. این روش معمولا برای افرادی که سیاهی لثه ‌هایشان به دلیل تجمع ملانین است، مناسب می‌ باشد.

24. درمان‌ های دارویی

در مواردی که سیاهی لثه ‌ها به دلیل بیماری ‌های سیستمی مانند آدیسون یا مصرف داروهای خاص ایجاد شده است، درمان اصلی باید روی کنترل بیماری یا تنظیم داروهای مصرفی متمرکز باشد. برای مثال، در بیماران مبتلا به آدیسون، با تنظیم هورمون‌ ها و درمان بیماری، می ‌توان از تیرگی لثه‌ ها پیشگیری کرد.

25. رفع هماتوم ‌ها

در مواردی که تیرگی لثه ‌ها ناشی از هماتوم (تجمع خون زیر لثه‌ ها) است، این مشکل به طور طبیعی بهبود می‌ یابد. اما اگر هماتوم باعث ناراحتی یا تورم شدید شود، ممکن است پزشک نیاز به تخلیه هماتوم از طریق جراحی کوچک یا استفاده از داروهای ضد التهابی داشته باشد.

در نهایت، مشاوره با دندانپزشک برای تشخیص علت دقیق سیاه شدن لثه ها و انتخاب بهترین روش درمانی بسیار مهم است. هر فرد بسته به شرایط خاص خود نیاز به درمان متفاوتی دارد و اقدامات مناسب می ‌تواند به بازگرداندن سلامت و زیبایی لثه‌ ها کمک کند.

بیشتر بخوانید :

• علت سیاهی لثه در کودکان چیست ؟

درمان سیاهی لثه در خانه

سیاه شدن لثه ها می تواند نگران کننده باشد، اما خوشبختانه روش های ساده و خانگی وجود دارند که می توانند به بهبود این وضعیت کمک کنند. در اینجا به چند روش موثر برای از بین بردن سیاهی لثه ها اشاره می کنیم:

• روغن کشی (Oil Pulling): روغن کشی یکی از روش های قدیمی و موثر برای بهبود سلامت دهان و دندان است. برای این کار، یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا روغن کنجد را به مدت 15-20 دقیقه در دهان خود بچرخانید و سپس آن را بیرون بریزید. این روش می تواند به کاهش باکتری ها و پلاک های دندانی کمک کند و در نتیجه رنگ لثه ها را بهبود بخشد.
• استفاده از جوش شیرین: جوش شیرین خاصیت سفید کنندگی دارد و می تواند به کاهش تیرگی لثه ها کمک کند. برای این کار، یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با کمی آب مخلوط کنید تا خمیری شکل شود. سپس این خمیر را به آرامی روی لثه ها ماساژ دهید و بعد از چند دقیقه دهان خود را با آب بشویید.
• مصرف میوه ها و سبزیجات تازه: مصرف میوه ها و سبزیجات تازه مانند سیب، هویج و کرفس می تواند به تمیز کردن طبیعی دندان ها و لثه ها کمک کند. این مواد غذایی به عنوان یک مسواک طبیعی عمل می کنند و می توانند به کاهش پلاک و باکتری ها کمک کنند.
• استفاده از آب نمک: شستشوی دهان با آب نمک می تواند به کاهش التهاب و باکتری های دهان کمک کند. برای این کار، یک قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و دهان خود را با آن شستشو دهید. این روش می تواند به بهبود رنگ لثه ها و کاهش تیرگی آنها کمک کند.
• استفاده از ژل آلوئه ورا: آلوئه ورا خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد و می تواند به بهبود سلامت لثه ها کمک کند. برای این کار، مقداری ژل آلوئه ورا را روی لثه ها بمالید و بعد از چند دقیقه دهان خود را با آب بشویید.

چگونه از سیاه شدن لثه های خود جلوگیری کنیم؟

برای پیشگیری از سیاه شدن لثه ها، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. مسواک زدن دو بار در روز و استفاده از نخ دندان به طور منظم می تواند از تجمع پلاک و باکتری ها جلوگیری کند و سلامت لثه ها را حفظ کند. همچنین، اجتناب از مصرف دخانیات و الکل می تواند به کاهش خطر سیاه شدن لثه ها کمک کند، زیرا این مواد می توانند باعث افزایش تولید ملانین و تغییر رنگ لثه ها شوند.

مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ و جرمگیری نیز می تواند به پیشگیری از مشکلات لثه کمک کند. مصرف میوه ها و سبزیجات تازه که حاوی ویتامین ها و مواد معدنی ضروری هستند، می تواند به تقویت لثه ها و حفظ رنگ طبیعی آنها کمک کند. با رعایت این نکات ساده، می توانید از سیاه شدن لثه های خود جلوگیری کنید و سلامت دهان و دندان خود را حفظ کنید.

پاسخ به سوالات پرتکرار در مورد سیاه شدن لثه ها