عصب کشی دندان یا درمان ریشه چیست و چگونه انجام می شود
پوسیدگی دندان، بیماری و آسیب شدید وارد شده به صورت می تواند منجر به از دست دادن دندان شود. با این حال، با پیشرفت های زیادی که در زمینه دندانپزشکی حاصل شده، دندان ها شانس بیشتری برای نجات یافتن، بقاء و ماندگاری دارند. به عنوان مثال، درمان کانال ریشه دندان یا عصب کشی دندان یک روش رایج دندانپزشکی است که دندان بسیار آسیب دیده را نجات می دهد. هنگامی که پالپ دندان داخل دندان آلوده و ملتهب شود، انجام عصب کشی دندان ضروری خواهد بود. آنچه در این مقاله می خوانید تمام چیزی های است که باید درباره عصب کشی دندان یا درمان ریشه (یا روت کانال تراپی) بدانید.
عصب کشی یا درمان ریشه دندان چیست؟
البته مفهوم درمان ریشه دندان چیزی فراتر از عصب کشی است. زیرا عصب کشی تنها بخشی از فرآیند است. طی این پروسه مقداری یا تمام بخش آسیب دیده و آلوده پالپ دندان برداشته می شود و به جای آن مواد پر کننده دندان قرار داده می شود. یا اگر نیاز باشد دندان با روکش دندان ترمیم می شود.
برای پر کردن دندان اتصالات عصبی و عروق خونرسان دندان نیز قطع می شود و دندان دیگر زنده نیست اما همچنان سرجای خودش قرار خواهد داشت و عملکرد خود را همچنان انجام می دهد.
پالپ دندان چیست و چه ارتباطی با عصب کشی دندان دارد؟
پالپ نیز به نرم ترین بخش دندان گفته می شود که زیر دو لایه مینا و عاج (دنتین) قرار دارد. پر از عروق خونی و عصبی و بسیار حساس است. بخشی از آن در یک اتاقک کوچک زیر روکش دندان قرار دارد و بخش دیگری از آن تا قسمت انتهای ریشه دندان گسترش یافته است.
برخی از دندان ها تنها یک ریشه دارند. و برخی دیگر بیش از یک ریشه. داخل هر ریشه نیز یک کانال وجود دارد که به آن ها روت کانال(Root canal) گفته می شود. اگر جایی چیزی از روت کانال تراپی شنیدید منظور درمان مشکلات ایجاد شده برای این ریشه ها است.
ریشه دندان چیست و کجا قرار دارد؟
از آنجا که برای انجام درمان ریشه دندان یا عصب کشی، نیاز به دسترسی به بافت نرم و ریشه دندان است، قبل از اینکه بخواهیم درباره نحوه عصب کشی دندان صحبت کنیم اجازه دهید که درباره ریشه و پالپ اطلاعاتی ارئه دهیم. ریشه دندان در زیر خط لثه قرار دارد و با کمک رباط های پریودنتال به استخوان فک متصل می شود. داخل ریشه نیز کانالی وجود دارد که عروق خونی، بافت نرم دندان و عروق عصبی وجود دارند.
هر دندان چند ریشه دارد؟
| نوع دندان | تعداد کانال و ریشه |
|---|---|
| دندان‌های پیش و نیش فک بالا | ۱ ریشه و ۱ کانال (عصب کشی تک کاناله) |
| دندان‌های کرسی یا آسیاب فک بالا | 1یا 2 ریشه و دو کانال (عصب کشی 2 کاناله) |
| دندان‌های کرسی اول بالا | ۳ ریشه و ۴ کانال |
| دندان‌های کرسی دوم بالا | ۳ ریشه و ۳ تا ۴ کانال |
| دندان‌های عقل | ۳ ریشه و ۳ کانال (عصب کشی 3 کاناله) |
| دندان‌های پیش پایین | ۱ریشه و احتمالا ۲ کانال |
| دندان‌های آسیاب کوچک فک پایین | ۱ ریشه و ۲ یا ۳ کانال |
| دندان‌های آسیاب بزرگ پایین | ۲ ریشه و ۳ یا ۴ کانال |
چرا و چه وقت درمان ریشه دندان انجام می دهیم؟
عصب کشی دندان ممکن است بنا به دلایل زیر انجام داده شود:
1. پوسیدگی شدید دندان
اگر پوسیدگی درمان نشده دندان داشته باشید، به مرور زمان این پوسیدگی گسترش یافته و به بخش نرم دندان یا کانال ریشه دندان نفوذ می کند. پوسیدگی در پالپ دندان باعث عفونی و آلوده شدن ریشه ها می شود.
نوشته پیشنهادی : 👇
2. شکستگی یا ترک خوردگی دندان
شکستگی دندان می تواند در اثر آسیب دیدگی، ساییدن دندان (دندان قروچه) یا تحلیل مینای دندان ایجاد شوند و به پالپ نیز آسیب بزند یا باعث عفونت آن شود.
3. عفونت لثه
وقتی لثه اطراف دندان آلوده می شود، احتمال اینکه باکتری به ریشه دندان شما برسد، وجود دارد.
4. آسیب دیدگی قبلی دندان
پس از یک تصادف، آسیب یا صدمه قبلی ممکن است بافت نرم داخل دندان دچار آسیب شده و از بین برود. در این شرایط درمان کانال ریشه، دندان را به عملکرد مناسب خود باز می گرداند.
5. پر کردن حفره های بزرگ
دندان هایی که به علت پوسیدگی حفره بزرگ دارند بیشتر در معرض عفونت و آسیب قرار دارند. به همین دلیل حین پر کردن آن ها ممکن است عصب کشی دندان نیز صورت بگیرید تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
انواع روش های عصب کشی دندان
انواع مختلفی از عصب کشی وجود دارد که بر اساس شرایط دندان و نیاز بیمار انتخاب می شوند:
1. عصب کشی روت کانال تراپی اولیه
این روش برای مدیریت التهاب و عفونت صورت می گیرد و شامل حذف پالپ آسیب دیده، تمیز کردن کانال ریشه و پر کردن آن با مواد مخصوص است.
2. عصب کشی روت کانال تراپی ثانویه
اگر عصب کشی اولیه درمان را تکمیل نکند یا دندان دوباره عفونی شود، از روش ثانویه استفاده می شود که ممکن است شامل باز کردن دوباره دندان و تمیز کردن مجدد کانال ها باشد.
3. جراحی حذف ریشه انتهایی دندان یا آپیکوکتومی
در این روش، بافت عفونی و انتهای ریشه دندان برداشته می شود. این کار معمولا زمانی انجام می شود که عفونت در انتهای ریشه دندان باقی مانده و با روش های غیرجراحی قابل درمان نیست.
4. پالپوتومی و پالپکتومی
این روش ها برای درمان دندان هایی با پوسیدگی عمیق یا آسیب دیدگی که به پالپ رسیده استفاده می شوند. پالپوتومی شامل برداشتن بخشی از پالپ آسیب دیده است، در حالی که پالپکتومی شامل حذف کل پالپ داخل دندان است.
5. درمان غیرجراحی کانال ریشه
این روش شامل تمیز کردن و شکل دادن کانال ریشه و سپس پر کردن آن با مواد مخصوص برای جلوگیری از ورود مجدد باکتری ها است.
هر یک از این روش ها بر اساس شرایط خاص دندان و نیازهای درمانی بیمار انتخاب می شوند.
گام به گام با مراحل عصب کشی دندان و درمان ریشه
به طور کلی تمام پروسه روت کانال تراپی و عصب کشی دندن را در 5 مرحله انجام می دهند:
1. دندان را بی حس می کنند
اولین مرحله درمان کانال ریشه بی حس شدن دندان است. اینکار باعث می شود شما در طول پروسه دردی تجربه نکنید.
2. دسترسی به پالپ دندان
بعد از بی حس شدن دندان و لثه، دندانپزشک دندان شما را تراش داده تا بتواند به پالپ دندان دسترسی پیدا کند.
3. برداشتن پالپ آلوده
برداشتن پالپ دندان آلوده مهمترین مرحله درمان کانال ریشه و عصب کشی دندان است. برای انجام این کار، متخصص شما با دقت تمام بافت نرم را از درون ریشه ها برداشته و سپس کانال ها را با استفاده از ابزارهای کوچک، تمیز کرده و شکل می دهد. سپس یک مایع شستشو دهنده دارویی را در کانال ریشه قرار می دهد تا ماتال ها ضد عفونی شده و تمام باکتری های داخل آن از بین بروند.
4. ترمیم موقت دندان
پس از شکل دهی و تمیز کردن کانال ها، داخل ریشه مهر و موم می شود و به صورت موقت دندان با کمک مواد پر کننده دندان یا روکش موقت دندان ترمیم می شود.
5. ترمیم نهایی دندان
مواد پر کننده یا روکش موقت دندان برای اطمینان گذاشته می شوند. بعد از اینکه عفونت دندان کاملا از بین رفت و داخل کانال ترمیم شد، روکش دائمی یا مواد پر کننده دندان به جای روکش و مواد پر کننده موقت جایگزین می شوند.
از کجا متوجه شوم که دندان من نیاز به عصب کشی یا درمان ریشه دارد؟
چنانچه هر کدام از موارد زیر در خصوص دندان شما وجود دارد احتمالا باید برای انجام عصب کشی دندان یه یک دندانپزشک مراجعه کنید:
- حفره و پوسیدگی عمیق دندان
- دندان درد شدید که بعد از جویدن یا هنگامی که به دندان ها فشار وارد می شود افزایش میابد
- حساسیت دندان به مواد گرم یا سرد
- تورم و حساسیت لثه در نزدیکی دندان آلوده
- تغییر رنگ دندان و لثه (لثه های تیره نزدیک دندان آلوده)
- آبسه دندان (تورم کوچک و جوش مانند سفید رنگ نزدیک ریشه دندان)
اگر عفونت پالپ دندان را درمان نکنیم چه می شود؟
اگر التهاب پالپ درمان نشود، می تواند باعث درد شدید یا آبسه دندان شود. آبسه تورم کوچک و جوش مانند سفید رنگ در مجاورت ریشه دندان است. در صورت عدم درمان آبسه، عوارض شدیدی می تواند در انتظار شما باشد.
عصب کشی مجدد دندان چیست و چه مواقعی انجام می شود؟
عصب کشی مجدد دندان یا درمان مجدد ریشه زمانی لازم است که دندانی که قبلا عصب کشی شده، بهبود نیابد یا دوباره عفونی شود. این مشکل می تواند ماه ها یا سال ها پس از درمان اولیه رخ دهد و ممکن است باعث درد و ورم لثه شود یا گاهی اوقات بدون علائم باشد و فقط با عکسبرداری اشعه ایکس قابل تشخیص باشد.
دلایل نیاز به عصب کشی مجدد شامل:
- آناتومی پیچیده کانال ریشه که در درمان اولیه تشخیص داده نشده باشد.
- تاخیر در قرار دادن روکش پس از عصب کشی اولیه.
- پوسیدگی جدید در نزدیکی دندان عصب کشی شده.
- مشکل در ترمیم، مانند شل شدن یا ترک خوردن روکش یا ماده پر کننده.
- آسیب به تاج یا ریشه دندان
چه دندانپزشکانی عصب کشی دندان و درمان ریشه دندان انجام می دهند؟
متخصصین ریشه دندان
اندودنتیکس یک شاخه تخصصی از دندانپزشکی ترمیمی است که بر درمان بیماری های پالپ دندان تمرکز دارد. متخصصان ریشه درمانی، ارائه دهندگان اصلی درمان ریشه و عصب کشی دندان هستند. آن ها به طور معمول و به صورت روزانه حدود 25 درمان کانال ریشه انجام می دهند.
دندانپزشکان عمومی
بسیاری از دندانپزشکان عمومی درمان ریشه دندان را نیز انجام می دهند. با این حال ، آنها آموزش پیشرفته ای در درمان ریشه نمی بینند. دندانپزشکان عمومی به طور معمول در طول یک روز کاری شاید فقط حدود دو کانال ریشه انجام دهند.
در طول روت کانال تراپی چه اتفاقی می افتد؟
پروسه درمان ریشه دندان به طور معمول به بیش از جلسه نیاز دارد. ممکن است به دو یا حتی 3 جلسه نیز کشیده شود. هر جلسه نیز چیزی بین نیم ساعت تا 90 دقیقه ممکن است به طول بی انجامد.
ویزیت اول
در اولین ملاقات، متخصص اندودنتیست یا ریشه درمانگر شما، با اشعه ایکس، از دندان آلوده تصاویری تهیه می کند.سپس دندان را بی حس کرده و پالپ آلوده را استخراج می کند. در همین جلسه یک ماده خمیر مانند ساخته شده از مواد خاص، به نام گوتاپرکا را داخل ریشه دندان قرار می دهد.
ویزیت دوم و سوم
در جلسه دوم، متخصص ریشه درمانی، کانال ریشه را تمیز کرده و شکل می دهد و دندان را ترمیم خواهد کرد. اگر بخش زیادی از دندان سالم باشد و بتواند مواد پر کننده دندان را نگاه دارد صرفا دندان عصب کشی شده با مواد پرکننده ترمیم می شود. اما اگر آسیب به دندان فراتر از آن باشد که با پر کردگی ترمیم شود، متخصص شما برایتان روکش دندان درخواست خواهد کرد.
دریافت نوبت آنلاین از کلینیک دنیا
با رزرو آنلاین نوبت از کلینیک دندانپزشکی “دنیا” از مشاوره و ویزیت تخصصی+ شرایط ویژه برخوردار شوید.
مراقبت های پس از عصب کشی دندان چیست ؟
- با دندان عصب کشی شده ای که ترمیم موقت دارد غذا نجوید زیرا مواد پر کننده یا روکش موقت دندان ضعیف هستند. و احتمال شکستگی آن ها یا وارد شدن آسیب به دندان عصب کشی شده وجود دارد.
- بعد از اتمام عصب کشی دندان، بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، به طور منظم به مطب دندانپزشک مراجعه کنید و سالی 1 بار به جرم گیری دندان ها اقدام کنید.
سایر مواردی که باید بعد از درمان ریشه دندان به آن ها توجه شود عبارتند از:
- مدیریت درد: بسته به بیمار، داروهای مسکن بدون نسخه (مانند ایبوپروفن) در چند روز اول پس از درمان توصیه می شود.
- محدودیت های غذایی: همانطور که در بالا ذکر شد، جویدن غذا با دندان ترمیم نشده می تواند منجر به شکستگی جدی شود. همچنین پرهیز از غذای چسبناک یا سفت و سخت حتما باید در دستور کار قرار بگیرید. تا زمان بهبودی کامل فقط باید غذاهای نرم مصرف شود.
- زمان بهبودی: بهبودی معمولاً پس از ترمیم نهایی به سرعت حاصل می شود اما تا چند روز بعد از آن ممکن است درد جزئی و خفیفی نیز تجربه شود.
هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟
هزینه عصب کشی دندان از هزینه کشیدن دندان بالاتر است اما ارزشش را دارد. زیرا با کشیدن دندان، شما به طور کامل دندان آسیب دیده را از دهان بیرون می آورید اما با عصب کشی بافت آلوده از بین میرود و دندان برای بقای بیشتر ترمیم می شود.
| درمان ریشه عمومی | قیمت به (تومان) |
|---|---|
| پالپوتومی (هر دندان دائمی) | از 1 |
| هزینه عصب کشی دندان یک کاناله | از 1.5 |
| درمان ریشه دندان ۲ کاناله | از 2 |
| هزینه عصب کشی دندان ۳ کاناله | از 2.5 |
| هزینه عصب کشی دندان ۴ کاناله | از 3 |
| عصب کشی انجام شده توسط متخصص اندو | قیمت به (تومان) |
|---|---|
| درمان ریشه دندان یک کاناله | از 2 |
| درمان ریشه دندان دو کاناله | از 2.5 |
| هزینه عصب کشی دندان سه کاناله | از 3 |
| درمان ریشه دندان چهار کاناله | از 4 |
| انجام درمان ریشه مجدد (تخصصی) | قیمت به تومان |
|---|---|
| هزینه درمان مجدد ریشه یک کانال | از 2.5 |
| هزینه درمان مجدد ریشه دو کانال | از 2.8 |
| هزینه عصب کشی مجدد ریشه سه کانال | از 3.5 |
| هزینه عصب کشی ریشه چهار کانال | از 4 |
تعرفه درمان ریشه در سال 1403به چه عواملی بستگی دارد؟
به طور کلی تعرفه های دندانپزشکی در کلینیک های مختلف، متفاوت است. معمولا هزینه ها بر اساس فاکتورهای زیر تعیین می شود:
- منطقه جغرافیایی
- نوع دندانپزشکی که درمان را انجام می دهد (عمومی یا متخصص)
- پوشش بیمه
- تعداد کانال و ریشه دندان ها
- عقب یا جلو بودن دندان (نوع دندان)
- و ….
منبع :
پاسخ به سوالات رایج درباره درمان ریشه دندان
زمان درمان ریشه با توجه به نوع دندان تحت درمان و تعداد کانال های ریشه تعیین می شود. مثلا اگر برایتان سوال است که عصب کشی دندان عقل چقدر طول می کشد احتمالا بالای 1 ساعت زمان نیاز باشد.
خیر درمان ریشه یکی از تخصصی ترین درمان های دندانپزشکی است و تنها توسط یک متخصص اندو یا دندانپزشک با تجربه صورت میگیرد. به هیچ عنوان اقدام برای انجام عصب کشی دندان در خانه به کسی توصیه نمی شود.
خیر لزوما اینگونه نیست. اگر نتوان با مواد پر کردنی، دندان عصب کشی شده را ترمیم کرد آن زمان به فکر استفاده از روکش خواهیم بود.
تعداد جلسات عصب کشی دندان به مقدار عفونت و همچنین پیچیدگی کانال ریشه دندان بستگی دارد اما به صورت کلی بین 1 تا 3 جلسه به طول می انجامد
به صورت میانگین بین 10 تا 15 سال می توان از دندان عصب کشی شده استفاده کرد