تحلیل لثه چیست و چگونه باید آن را ترمیم کرد؟

تحلیل لثه یا (Gum recession) نوع رایجی از مشکلات دندانپزشکی است که در آن، حاشیه بافت لثه (که دندان ها را احاطه کرده) از بین رفته یا نازک می شود. اصطلاحاً به این مشکل عقب نشینی لثه نیز گفته می شود. زمانی که لثه تحلیل می رود، ریشه دندان ها نمایان می شود و مشکلات زیادی برای افراد ایجاد می شود.

اغلب افراد نمی دانند که تحلیل لثه دارند

با وجود اینکه عقب نشینی لثه ها یک مشکل رایج در میان ما انسان ها است، اما بسیاری از افراد، در مراحل اولیه، متوجه این وضعیت نیستند. دلیل این امر آن است که، تحلیل رفتن لثه خیلی جزئی و به تدریج رخ می دهد. و اغلب زمانی متوجه می شویم که کار از کار گذشته و تنها مداخله دندانپزشکی و یا مراجعه به دندانپزشک می تواند آن را ترمیم یا درمان کند.

اولین علامت عقب نشینی لثه معمولاً حساسیت دندان است. به جز این ممکن است متوجه شوید ریشه دندان در معرض دید قرار گرفته یا طول دندان کمی بیشتر از چیزی شده که قبلا بود.

علائم و نشانه های تحلیل لثه

تحلیل لثه، که به آن عقب نشینی لثه نیز گفته می شود، وضعیتی است که در آن لثه ها شروع به کوچک شدن و عقب نشینی از دندان ها می کنند. این می تواند منجر به بیرون زدگی ریشه دندان ها شود و در صورت عدم درمان، به بیماری های جدی دهان و دندان منجر گردد. در اینجا برخی از علائم و نشانه های رایج آن آورده شده است:

• خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن.
• تورم یا قرمزی لثه که می تواند نشان دهنده التهاب باشد.
• بد بو شدن دهان که ممکن است به دلیل وجود عفونت باشد.
• احساس درد در خط لثه که می تواند نشان دهنده پیشرفت تحلیل لثه باشد.
• منقبض شدن مشهود لثه ها که در آن لثه ها به نظر کوچک تر و دندان ها بلندتر به نظر می رسند.
• مشخص شدن ریشه های دندان که توسط لثه پوشیده می شوند.
• لق شدن دندان ها که می تواند نشان دهنده از دست دادن حمایت لثه از دندان باشد.

این علائم می توانند نشان دهنده نیاز به مراجعه به دندانپزشک و بازسازی لثه تحلیل رفته باشند. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه ها، توصیه می شود برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ سلامت دهان و دندان، به دندانپزشک مراجعه کنید.

علت تحلیل لثه یا عقب نشینی لثه چیست؟

عوامل متعددی به صورت مجزا یا همراه با مشکلات دیگری باعث تحلیل رفتن بافت لثه و نمایان شدن ریشه دندان می شوند. مهم ترین عوامل دخیل در این عارضه در ادامه توضیح داده شده اند.

1. بیماری های لثه و پریودنتال

ما چند نوع بیماری لثه داریم. جنجویت (التهاب لثه) و پریودنتیت (عفونت لثه) دو بیماری شایع لثه هستند. اولی چندان جدی نیست. اما دومی، می تواند مساله خطرناکی برای سلامتی شما باشد. علاوه بر این موارد سرطان لثه هم جزو بیماری های لثه و دهان محسوب می شود که می تواند باعث التهاب در دهان شود. که البته التهاب دهان و لثه تنها علامت سرطان لثه نیست.

این بیماری ها می توانند منشاء باکتریایی یا ویروسی داشته باشند و در صورت عدم درمان منجر به از بین رفتن بافت لثه و استخوان نگهدارنده دندان می شوند. بیماری های لثه مهم ترین و شایع ترین علت رکود، عقب نشینی یا تحلیل لثه هستند.

2. وراثت و ژنتیک

برخی افراد ذاتاً و به صورت ژنتیکی مستعد ابتلاء به بیماری های لثه هستند. حدود 30 درصد افراد در هر جامعه ای ممکن است به صورت ارثی به درجای از بیماری لثه مبتلا باشند.

3. مسواک زدن تهاجمی

بیش از حد مسواک زدن، وارد کردن فشار زیاد به دندان ها حین تمیز کردنشان، استفاده از مسواک های نامرغوب و موارد مشابه باعث تحلیل دندان و عقب نشینی شوند. مسواک باید نرم باشد و بدون هیچ فشاری مسواک زده شود.

📌 نوشته مرتبط : علت خون آمدن لثه هنگام مسواک زدن چیست ؟

4. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

کسانی که اصول  ابتدایی دهان و دندان (شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، استفاده از دهانشویه و …) را رعایت نکنند احتما به بیماری لثه و در نهایت تحلیل و عقب نشینی لثه دچار می شوند.

اگر مسواک نزنیم و سایر اصول بهداشتی را رعایت نکنیم کم کم پلاک دندانی سفت و سخت شده و در نهایت تبدیل به جرم سختی به نام تاتار می شود. تارتار علت تحلیل لثه در بسیاری از افراد است. این جرم روی دندان ها سفت شده و به سمت لثه ها حرکت می کند. در نهایت تارتار جرم باعث عقب نشینی لثه می شود.

5. تغییرات و نوسانات هورمونی

هم در خانم ها و هم در آقایان، دوره هایی وجود دارد که تغییرات هورمونی قابل توجه تر است. برای مثال در دوران بلوغ، طی دوران بارداری و یائسگی هورمون ها دچار تغییر و تحول زیادی می شوند. این تغییرات باعث حساس شدن لثه ها و تحلیل دندان می شوند.

📌 نوشته مرتبط : علت ورم لثه چیست؟

6. استعمال دخانیات

کسانی که تمایل به استعمال محصولات دخالی شامل سیگار و قلیان دارند بیشتر از دیگران به افزایش پلاک دندان و تارتار کمک می کنند. خود دودِ این مواد به تنهایی می تواند باعث آسیب لثه ها و وادار کردنشان به عقب نشینی می شود. تقریبا اغلب افراد سیگاری با تحلیل لثه مواجه می شوند.

7. دندان قروچه

دندان قروچه یا براکسیسم به ساییده شدن دندان ها یه هم به صورت عمدی یا غیر عمدی در طول خواب یا بیداری گفته می شود. این کار به صورت غیر مستقیم باعث تحلیل لثه می شود.

8. کج بودن دندان ها و مشکلات مال اکلوژن

کج بودن دندان ها و همزمان جویدن غذا باعث وارد شدن فشار زیادی به لثه ها، خود دندان ها و استخوان نگهدارنده آن ها می شود. کسانی که دندان های کجی دارند اگر با کمک ارتودنسی دندان نامنظمی های دندانی خود را برطرف نکنند در نهایت با تحلیل لثه مواجه خواهند شد.

9. پیرسینگ زبان و دهان

سوراخ کردن لب، زبان و سایر بخش های دهان باعث وارد شدن فشار و آسیب از طرف جواهرات و المان های پرسینگ شده به لثه و تحلیل آن می شوند.

انوع تحلیل لثه

تحلیل لثه می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و انواع متفاوتی دارد که شامل موارد زیر است:

• تحلیل لثه بعد از ایمپلنت: گاهی اوقات پس از قرار دادن ایمپلنت دندان، ممکن است لثه ها دچار تحلیل شوند.
• عقب نشینی لثه دندان روکش شده: در مواردی که دندان ها روکش شده اند، ممکن است لبه های روکش باعث تحریک لثه شده و منجر به این مشکل شوند.
• تحلیل لثه در ارتودنسی: درمان های ارتودنسی که فشار زیادی به دندان ها وارد می کنند، می توانند باعث تحلیل لثه شوند.
• تحلیل رفتن لثه بعد از کشیدن دندان: گاهی اوقات پس از کشیدن دندان، لثه ها ممکن است عقب نشینی کنند.
• تحلیل لثه و استخوان فک: این مشکل می تواند به دلیل بیماری های پریودنتال یا سایر شرایط پزشکی رخ دهد و به تحلیل استخوان فک نیز منجر شود.

آیا تحلیل لثه بدون رسیدگی و مداخله درمان می شود؟

عقب نشینی لثه ها مشکلی کوچکی نیست که بخواهید از آن به سادگی چشم پوشی کنید. اگر فکر می کنید حتی به مقدار بسیار اندک با عقب رفتن لثه ها روبرو هستید حتما به یک کلینیک دندانپزشکی خوب مراجعه کنید تا پیش از پیشرفت مشکل و از بین رفتن بافت سالم لثه جلوی آن را بگیرید و آن را معکوس کنید.

در صورت عدم بازسازی لثه تحلیل رفته به زودی جیب های کوچکی (ساختاری که به آن جیب یا پاکت پریودنتال گفته می شود) ایجاد شده و باکتری های بیشتری در آن قرار می گیرند. این می تواند باعث عفونت شده و در نهایت بافت لثه و استخوان را آلوده کند.

📌 نوشته مرتبط : راه های پیشگیری از خونریزی لثه چیست ؟

درمان تحلیل لثه به چه صورت است؟

تحلیل خفیف لثه احتمالا توسط دندانپزشک و با روش هایی مانند جرم گیری دندان از بین می رود و خود به خود ترمیم می شود. در طی جرم گیری که به آن فرآیند اسکیلینگ و روت پلنینگ گفته می شود. پلاک، تارتار و جرم دندانی که به زیر خط لثه رسیده از بین برده می شوند. همچنین برای از بین بردن سایر باکتری ها و عفونت های باقی مانده آنتی بیوتیک تزریق می شود.

اما اگر رکود لثه به قدری زیاد باشد که به استخوان و دندان آسیب رسیده باشد با جرم گیری دندان نمی توان مشکل را برطرف کرد و باید برای ترمیم ساختارهای آسیب دیده مداخلات دندانپزشکی بیشتری در نظر گرفت.

مقاله پیشنهادی : 👇

• با دلایل سیاه شدن لثه آشنا شوید

روش های پیشرفته درمان تحلیل لثه کدامند؟

در موارد جدی برای ترمیم آسیب های وارده به لثه عقب رفته، جراحی لثه در نظر گرفته می شود. این جراحی اغلب تنها برای بازسازی لثه تحلیل رفته است و نباید آن را با عمل های زیبایی لثه اشتباه گرفت.

عمل جراحی فلپ لثه (Open flap scaling )

محل این عمل را یک متخصص پریودنتیست (متخصص لثه) یا یک دندانپزشک باتجربه انجام می دهند. در این روش بخشی از بافت لثه برش داده می شود و پس از از بین بردن باکتری ها و تمیز کردن کامل محل جراحی، لثه بخیه زده می شود. اینکار به از بین رفتن پاکت پریودنتال و کاهش احتمال آن کمک می کند.

عمل جراحی بازسازی لثه و استخوان (Regeneration)

گاهی اوقات استخوان نگهدارنده دندان به دلیل عقب نشینی لثه دچار عفونت یا تحلیل می شود. در این شرایط عملی انجام می شود که بافت آسیب دیده لثه و استخوان را ترمیم می کند.

مشابه روش جراحی فلپ لثه، در این روش هم برشی روی لثه زده می شود و بعد از پاکسازی زیر لثه، مواد احیا کننده (شامل غشاء، بافت گیوندی، پروتیئن و …) که باعث تحریک استخوان سازی و ترمیم لثه می شود استفاده می شود. پس از قرار دادن مواد احیا کننده، لثه محکم دوخته می شود.

عمل جراحی پیوند لثه (Soft tissue graft)

در موارد جدی که بخشی از بافت لثه پس از تحلیل رفتن از بین رفته، جهت بازسازی لثه تحلیل رفته به پیوند بافت نیاز است .چندین نوع پیوند بافت لثه وجود دارد که همگی در موارد مختلفی کاربرد دارند. در هر صورت ممکن است متخصص لثه بخشی از بافت سقف دهان (که مشابه بافت لثه است) را برداشته و به محلی از لثه که دجار عقب نشینی و آسیب شده پیوند بزند.

درمان تحلیل لثه بدون جراحی

لیزر درمانی در واقع یک روشی با هدف بازسازی لثه تحلیل رفته است. در این روش، بدون نیاز به جراحی، از پرتوهای قوی لیزر برای از بین بردن باکتری های مضر که منجر به التهاب لثه می شوند استفاده شده تا ملتهب شدن لثه کاهش پیدا کرده و در نتیجه بافت جدید لثه شروع به تحریک و رشد کردن نماید.

چه مدت زمان پس از جراحی پیوند لثه بهبودی رخ می دهد ؟

مدت زمان بهبودی پس از جراحی پیوند لثه به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای مثال تعداد دندان هایی که درمان شده اند و هم چنین نوع روش عمل جز این عوامل هستند .به طور معمول و میانگین 2هفته پس از عمل جراحی پیوند،بهبودی اتفاق خواهد افتاد.در نظر داشته باشید که در این مدت زمان حتما داروهای تجویز شده توسط پرشک را مصرف کرده و هم چنین دستور العمل ها را به دقت دنبال کنید تا بهبودی به طور کامل رخ دهد.

📌خواندن این نوشته را از دست ندهید: جراحی پیوند لثه چگونه است؟

عوارض تحلیل لثه چیست؟

این مشکل می تواند منجر به عوارض جدی شود اگر به موقع درمان نشود. مهم ترین عوارض تحلیل لثه عبارتند از:

• التهاب لثه: تحلیل لثه می تواند باعث التهاب و قرمزی لثه ها شود.
• عفونت لثه: فضای بین دندان ها و لثه های تحلیل رفته می تواند محل مناسبی برای تجمع باکتری ها و ایجاد عفونت باشد.
• پوسیدگی ریشه دندان: با نمایان شدن ریشه دندان، احتمال پوسیدگی آن افزایش می یابد.
• دندان درد: تحلیل لثه می تواند باعث حساسیت و درد در دندان ها شود.
• حساسیت دندان: دندان ها ممکن است نسبت به گرما، سرما، و شیرینی ها حساس تر شوند.
• لق شدن و از دست رفتن دندان: در نهایت، این مشکل می تواند باعث شل شدن و افتادن دندان ها شود.

چگونه و به چه روشی از تحلیل لثه پیشگیری کنیم؟

بهترین راه برای جلوگیری از عقب نشینی و تحلیل رفتن لثه ها مراقبت از دهان و دندان است. اگر هر روز مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و غذاهای سالمی مصرف کنید کمتر به چنین مشکلی بر میخورید.

به جز مراجعه منظم به کلینیک دندانپزشکی موارد زیر نیز میتوانند در پیشگیری از تحلیل لثه موثر باشند:

• ترک سیگار و همه انواع دخانیات
• عدم مصرف مواد مخدر
• داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل
• تغییر سبک زندگی
• انجام فرآیند های ترمیم و زیبایی دندان

سوالات پرتکرار در مورد تحلیل لثه