5 علت اصلی آفت دهان + تمام روش های درمان

آفت دهان زخم  یا زخم های کوچک و دردناک هستند که در داخل دهان و بر روی بافت های نرم ایجاد می شود. این زخم ها که (نسبتا سطحی هستند)، می توانند روی یا زیر زبان، داخل گونه یا لب، در پایه لثه ها یا روی کام نرم مشاهده شوند. این زخم های دهانی می توانند خود به خود یا به صورت گروهی ظاهر شوند و عود کنند. آنچه در ادامه می خوانید آشنایی با انواع آفت دهان، علل ایجاد، علائم، درمان دندانپزشکی و خانگی آن ها است.

با انواع آفت دهان آشنا شوید!

به طور کلی این زخم ها در دو دسته قرار می گیرند:

• زخم های ساده و تقریبا بدون علامن: این زخم ها ممکن است 3-4 بار در سال ظاهر شوند. این دسته از آفت ها، در افراد 10-20 ساله رخ می دهد و هر بار حدود 1 هفته طول می کشد تا بهبود یابند.
• آفت های پیچیده یا کمپلکس: آفت های پیچیده کمتر شایع هستند و شکل آن ها بزرگتر و دردناک تر است. ممکن است تا 1 ماه دوام داشته باشند و جای زخم نیز پس از ترمیمشان باقی بماند. زخم های پیچیده اغلب به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند ضعف سیستم ایمنی بدن، بیماری کرون یا کمبود ویتامین است.

علت آفت دهان چیست؟

به طور معمول 5 علامت در بروز آفت ها نقش دارند. اگر شما از این 5 مورد رنج می برید بیشتر از سایرین در معرض این زخم های دهانی هستید.

1. کمبود برخی از ویتامین ها

در دسته بندی بیماری‌ های پوست، بسیاری از مشکلات اغلب در لایه‌ های سطحی پوست یا داخل مخاط دهان به دلیل کمبود ویتامین‌ ها رخ می‌ دهند. یکی از کمبودهای محتمل که در صورت بروز آفت دهان، بیشترین احتمال را دارد، کمبود ویتامین B-12 است. این نوع کمبود به ویژه در بچه‌ های در حال رشد که نیاز بیشتری به ویتامین‌ ها و مواد معدنی دارند رخ می‌ دهد، همچنین ممکن است به دلیل اجتناب از مصرف موادی که ویتامین B-12 را در بر دارند، به وجود آید.

💎 این نوشته را از دست ندهید: درمان سه سوته دندان درد چیست؟

2. سوء تغذیه (کاهش یا عدم دریافت برخی مواد مغذی)

در چندین مطالعه ذکر شده است که در صورت کمبود اسیدفولیک، روی یا آهن در بدن انسان، زخم آفت دهان یا ایجاد می شوند یا بیشتر تحریک می شوند. کمبود کلسیم همچنین می تواند باعث ایجاد این زخم ها شود. اما بیش از ایجاد آنها، کمبود کلسیم می تواند وضعیت‌ شان را بدتر کند. تغذیه سالم بهترین راه حل برای چنین سوء تغذیه هایی است.

3. تروما، ضربه و آسیب

وارد شدن هر نوع صدمه ای به دهان می تواند باعث بروز آفت شود. جالب تر آنکه حتی اگر ضربه جزئی باشد باز هم ممکن است چنین زخمی ایجاد شود.

• به عنوان مثال این ضربه می تواند ناشی از مسواک زدن غیر اصولی باشند.
• همچنین، بسیاری از افرادی که ارتودنسی ثابت انجام می دهند از آسیب های ناشی از بریس ها رنج می برند.
• استفاده از دهان شویه های ساینده یا محصولات خوراکی که می توانند به لایه بیرونی دهان آسیب برسانند نیز می تواند منجر به بروز آفت دهانی شود.
• دندان مصنوعی در افرادی که دندان های خود را از داده اند می تواند مقصر بروز چنین مشکلاتی باشد

4. میوه ها و سبزیجات

از قضا، برخی از میوه هایی که به دلیل وجود مواد مغذی، بسیار سالم محسوب می شوند، در صورت شکل گیری کوچک ترین وضعیت آفت، نه تنها مفید نیستند که مضر و تشدید کننده آفت ها نیز هستند. توت فرنگی، مرکبات، آناناس، انجیر، گوجه فرنگی و سیب از جمله غذاهایی هستند که در صورت ابتلاء به زخم های آفت دهان باید از مصرف آنها خودداری شود.

5. ضعف سیستم ایمنی

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض آفت هستند. یافتن ارتباط خاص سیستم ایمنی با این زخم ها دشوار است، اما این واقعیت که سیستم ایمنی نمی تواند به سرعت از بروز آن جلوگیری کند یا آن ها را سریعتر ترمیم کند، یک دلیل کافی برای در نظر گرفتن ضعف سیستم ایمنی به عنوان یک عامل مقصر در بروز آفت های دهانی است.

علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مشکلات دستگاه گوارش و سایر بیماری ها باعث ایجاد یا تشدید آفت ها می شوند.

💎 این نوشته را از دست ندهید: بهترین روش های رفع بوی بد دهان در خانه

علائم آفت دهان چیست؟

• بروز این زخم ها در طی 1 تا 2 روز اول با درد و سوزش همراه است. زخم شبیه به سوختگی و تاول است اما نباید آن را با تاول اشتباه گرفت. درد آفت شدیدتر می شود و طی 4 تا 7 روز پس از آن ممکن است همچنان درد وجود داشته باشد
• این زخم ها تقریباً همیشه روی بافت نرم و سستی مانند قسمت داخلی لب یا گونه، روی زبان، کف دهان، کام نرم یا گلو ایجاد می شود. زخم ها به صورت لکه های کم عمق، گرد یا بیضی شکل با یک مرکز خاکستری زرد و حاشیه قرمز ظاهر می شوند.
• معمولاً زخم ها کوچک هستند و قطر آن ها کمتر از 1 سانتی متر است و اغلب به صورت خوشه های دو یا سه تایی ظاهر می شوند.
• آنها معمولاً ظرف 10 روز به خودی خود ناپدید می شوند و جای زخم ایجاد نمی کنند. و البته زخم های بزرگتر که قطر آن ها بیشتر از 3 سانتی متر باشد ناشایع است. این زخمهای بزرگتر به شکل نامنظم هستند ، بهبودی آنها ممکن است هفته ها طول بکشد و اغلب جای زخم ایجاد می کند.
• ممکن است در افرادی که نوع شدید آفت دهان دارند، تب ، تورم غدد لنفاوی گردن طبیعی باشد.

درمان آفت دهان چیست؟

خبر خوب این است که درد و ناراحتی آفت دهان را می توان با درمان های نسخه ای و غیر نسخه ای و حتی داروهای خانگی که به راحتی در دسترس هستند کاهش داد.

در ساده ترین حالت زخم های جزئی بدون مداخله بهبود می یابند و ناپدید می شوند. در موارد دیگر نیز تمرکز بیشتر بر روی برطرف کردن یا کاهش علائم است تا درمان قطعی. به عنوان مثال سعی می شود که التهاب کاهش یابد و یا از بروز علائم ثانویه پیشگیری شود. در هر صورت درمان سه سوته آفت دهان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دهانشویه های استروئیدی
• بی حس کننده های موضعی
• پمادهای ضدعفونی کننده یا شستشو دهنده
• یا مکمل های غذایی

💎 این نوشته را از دست ندهید: درمان سه سوته آفت دهان

درمان های پزشکی در موارد شدید تر

موارد شدیدتر یا مداوم زخم آفت دهان باید توسط پزشک یا دندانپزشک بررسی شده تا شرایط به طور کامل ارزیابی شود. در این موارد ممکن است درمان ها یا روش های زیر جهت تسکین علائم آفت دهان بکار گرفته شود:

• چه عفونت باکتریایی وجود داشته باشد یا نه، ممکن است برایتان آنتی بیوتیک تجویز شود تا التهاب یا تحریک بافت به دنبال التهاب به حداقل برسد.
• ممکن است برای تسکین درد و تحریکات بافتی داروی مسکن موضعی تجویز شود.
• گاهی اوقات فعال و حساس بودن سیستم ایمنی (به صورت غیرطبیعی) باعث بروز زخم آفت می شود بنابراین تجویز داروهای موضعی سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند کورتون ممکن است به درمان آن کمک کنند.
• در موارد مخصوصاً شدیدتر یا عودکننده باید به یک متخصص دندانپزشکی مراجعه شود که ممکن است داروهای سیستمیک را به جای داروهای موضعی (موضعی) در نظر بگیرد.

💎 این نوشته را از دست ندهید: آبسه دندان چیست و چطور باید آن را درمان کرد؟

درمان خانگی آفت دهان چیست؟

توصیه می شود که آفت را به حال خود رها کنید تا خودش درمان شود. با این حال اگر به صورت مجدد عود کرد و یا شدت آن زیاد بود می توانید به جز درمان های دندانپزشکی ترکیبی از روش های خانگی را برای درمان این ضایعه امتحان کنید. در این بخش تعدادی روش درمان خانگی آفت دهان را به صورت خلاصه و لیست وار توضیح خواهیم داد.

شستشوی دهان با آب نمک

اولین و ساده ترین درمان خانگی آفت دهان، استفاده از آب نمک است. نمک خواص ضد التهابی دارد و می تواند به کاهش باکتری های دهان نیز کمک کند. برای درمان افت دهان با نمک کافیست که مقداری نمک را درون یک لیوان آب ولرم ریخته و حل کنید. سپس دهانتان را با آن بشویید. اینکار را چند بار در روز انجام دهید. فراموش نکنید که آب نمک بلافاصله باعث درمان نمی شود و به مرور زمان آن را از بین می برد.

درمان سریع آفت دهان با آب لیمو و جوش شیرین

یکی از روش های خانگی محبوب برای کاهش و یا درمان این زخم های دهانی استفاده از آب لیمو و جوش شیرین است. شما می تواند یک قاشق غذاخوری آب لیمو طبیعی را درون دهان خود بریزید و دهانتان را با آن بشویید. سپس آب لیمو را بیرون بریزید. در حالی که هنوز اثرات آبلیمو در دهانتان باقی است، مقدار کمی جوش شیرین را به اطراف افت اعمال کنید. اینکار باعث تغییر ناگهانی ph دهان می شود و در نهایت ممکن است منجر به درمان سریع آفت دهان شود.

درمان آفت دهان با چای سیاه

یکی از ساده ترین و موثرترین روش های خانگی برای درمان آفت دهان، استفاده از چای سیاه است. می توانید چای را دم کرده و پس از خنک شدن، آن را در دهان خود بچرخانید. همچنین، استفاده از چای کیسه ای نیز می تواند بسیار مفید باشد.

درمان با ماست

اگر علت بروز این زخم دهانی باکتری هایی از جمله هلیکوباکتر باشد، احتمالا بتوان با اعمال و یا مصرف لبنیات حاوی باکتری های پروبیوتیک به کاهش و درمان آن کمک کرد. ماست هرچند که درمان سریع آفت دهان محسوب نمی شود اما می تواند به کاهش آن در مواردی که عود دارد کمک کند.

💎 این نوشته را از دست ندهید: روش های سفید کردن دندان ها در خانه

درمان آفت دهان با عسل

عسل از دیرباز به عنوان یک ماده خوراکی و درمانی مورد استفاده بشر قرار می گرفته است. این ماده مقوی دارای خواص آنتی باکتریال است و خواص ضد التهابی نیز دارد.

عسل می تواند برای درمان آفت ها استفاده شود. استفاده از آن همچنین منجر به تسریع بهبود و رشد بافت ها می شود و مطابق مطالعات گسترده می تواند زخم ها را سریع تر بهبود ببخشد.

به عنوان مثال محققان طی یک مطالعه متوجه شدند که درمان آفت دهان با عسل موثر است. کسانی که در این مطالعه از عسل استفاده کردند درد کمتری داشتند و مشخص شد در برخی افرد، درمان آفت دهان با عسل به پیشگیری و عود مجدد آن در آینده کمک می کند.

برای درمان افت از چه نوع عسلی استفاده کنیم؟

عسل خام و پالایش نشده بهترین روش برای کاهش و درمان این مشکل است. اگر عسل های پاستوریزه مغازه ها را تهیه کنید احتمالا موفق به درمان نخواهید شد زیرا در طی آماده سازی این عسل ها مواد مغذی و مفید عسل تقریبا از بین می رود. بنابرین تنها از عصل های طبیعی استفاده کنید.

روش درمان آفت دهان با عسل چگونه است؟

برای این کار کافیست که مقدار کمی عسل خام و طبیعی را روی ناحیه ای که افت دهان دارد بمالید. این کار را به صورت روزانه و هر روز 3 تا 4 بار تکرار کنید. همچنین می توانید 1 تا 2 قاشق چای خوری عسل را در دهان خود قرار دهید و قبل از قورت دادن، با کمک زبان خود آن را روی افت بمالید.

• به طور مشابه مخلوطی از یک واحد پراکسید هیدروژن و یک واحد آب درست کنید تا دهان خود را با آن شستشو دهید
• مقدار کمی منیزیوم هیدروکسید را روی زخم بمالید.
• در صورت درد، داروهای ضد درد بدون نسخه تهیه کنید

درمان آفت دهان با دیفن هیدرامین

دیفن هیدارمین یکی از داروهای رایجی است که برای سرماخوردگی و سایر موارد دیگر تجویز می شود. سابق بر این گفته می شد که اعمال دیفن هیدرامین به افت می توان به درمان آن کمک کند. اما از آنجا که ممکن است این دارو عوارض جانبی داشته باشد نمی توان به تاثیرات آن مطمئن بود. بهتر است قبل از تلاش برای درمان آفت دهان با دیفن هیدرامین با دندانپزشک یا پزشک خود صحبت کنید.

آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان

چنانچه افت شما بعد از یک یا دو هفته به صورت طبیعی بهبود نیابد و یا مکررا تکرار شود احتمالا بتوان با آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان اقدام کرد. در این صورت می بایست قبل از مصرف با دندانپزشک خودتان صحبت کنید.

گفته می شود که آنتی بیوتیک هایی مانند ویبرامایسین (داکسی سایکلین) گزینه های مناسبی برای تهیه و استفاده هستند اما حتما می بایست قبل از مصرف واقعا با دندانپزشک مشورت کنید زیرا استفاده از این آنتی بیوتیک می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد.

💎 این نوشته را از دست ندهید: علت تلخی دهان چیست و چطور باید آن را درمان کنیم؟

چه موقع به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنیم؟

زخم های آفتی معمولاً بدون نیاز به درمان پزشکی بهبود می یابند. و همانطور که ذکر شد موارد شدیدتر یا مکرر با روش های ممکن است کاهش یابد ، اگرچه اینها زخم را به صورت قطعی درمان نمی کنند.

اگر هر یک از موارد زیر را پس از روش های خانگی یا درمان های رایج تجربه کردید به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید:

• اگر بیش از 2 هفته بهبودی حاصل نشد.
• اگر آفت دهان بدتر شد (مخصوصا به دنبال درمان خانگی)
• اگه بیش از 2 یا 3 بار در سال زخم شکل گرفت یا عود کرد
• اگر با علائم دیگری مانند تب ، اسهال ، سردرد یا بثورات پوستی همراه است.
• اگر فکر می کنید که آفت علامت و شنانه یک بیماری دیگر است

چگونه می توان از این زخم های دهانی جلوگیری کرد؟

بیشتر اوقات علت آفت دهان ناشناخته است. تا وقتی ندانید که چه عواملی باعث بروز این زخم ها می شوند ، نمی توانید از بروزشان جلوگیری کنید. اما اگر متوجه شویم که چه عواملی باعث بروز آفت می شوند، می توانیم به راحتی از بروز و شکل گیری آن ها پیشگیری کنیم.

به عنوان مثال:

• اگر پیش از این، هنگام سریع غذا خوردن (به نحوی خودتان) در بروز این زخم ها مقصر بوده اید اکنون می توانید با آرام جویدن غذا، آرام صحبت کردن، آرام مسواک زدن و از این دست اقدامات از بروز زخم آفت پیشگیری کنید.
• اگر با خوردن غذاها، خوراکی ها و نوشیدنی های اسیدی و یا غذاهای تند، سفت و سخت، داغ و یا خیلی سرد دهانتان زخم شده از مصرف آن ها خودداری کنید.
• از نوشیدن بیش از حد الکل و یا استعمال دخانیات خودداری کنید
• و همینطور سعی کنید که در رژیم غذایی خود غذاهای حاوی ویتامین ها و مواد معدنی کافی مانند اسیدفولیک ، ویتامین B12 ، روی و آهن نیز مصرف کنید.